استراکچر دیتا چیست و چه تاثیری بر سئوی یک سایت دارد؟

درک معنای «زرافههادرساوانازندگیمیکنند» برای شما به عنوان کسی که بر زبان فارسی تسلط دارد کار زیاد دشواری نیست؛ خیلی راحت می‌توانید کلمات بدون فاصله این جمله را به «زرافه‌ها در ساوانا زندگی می‌کنند» تجزیه کنید و با استفاده از «معنا» و «دستور زبانی» که برای این جمله در ذهن دارید، آن را درک کنید: «زرافه» به عنوان یک حیوان گردن دراز با چهار پا و رنگ پوست خاص در ذهن ما تعریف شده که بر اساس این جمله «زندگی می‌کند» (به این معنی که ساکن یک مکان خاص است). ضمناً بر طبق این جمله، زرافه در «ساوانا» زندگی می‌کند؛ البته شاید ما اصلاً اطلاعی از «ساوانا» نداشته باشیم و اصلاً این کلمه تا به حال به گوشمان هم نخورده باشد؛ اما به راحتی آن را به عنوان یک مکان طبقه بندی می‌کنیم؛ چرا که طبیعتاً زندگی کردن در «مکان» اتفاق می‌افتد.

متأسفانه ربات‌های موتورهای جستجو هنوز به این درجه از هوشمندی نرسیده‌اند؛ بنابراین، هنگامی‌که به متنی مشابه با «زرافههادرساوانازندگیمیکنند» برمی‌خورند، 26 کاراکتر فارسی را در حافظه خود ضبط می‌کنند و به سراغ ثبت اطلاعات بعدی می‌روند. به طور کلی، برنامه‌های کامپیوتری بدون داشتن دامنه‌ای از واژگان و دستورات از پیش تعریف شده (یا اگر بخواهیم تخصصی‌تر صحبت کنیم، بدون «استراکچر دیتا») نمی‌توانند معنای خاصی را از یک مجموعه کاراکتر استنباط کنند. مثلاً اگر «زرافههادرساوانازندگیمیکنند» را در گوگل جستجو کنید، فوراً آدرس صفحه‌ای را به شما نشان می‌دهد که دقیقاً همین متن در آن وجود دارد (احتمالاً فقط همین صفحه)؛ اما اگر سؤال «زرافه‌ها در کجا زندگی می‌کنند؟» را جستجو کنید، این صفحه در نتایج جستجو ظاهر نخواهد شد؛ هر چند که پاسخ سؤال در آن موجود است.

با مطالعه این مطلب یاد خواهید گرفت که چگونه می‌توانید با کمک به موتورهای جستجو در مسیر درک بهتر محتویات وب‌سایتتان، شرایط بهتری را در صفحه نتایج موتورهای جستجو کسب کنید.

وب معنایی و استراکچر دیتا

از این مثال متوجه می‌شویم که موتورهای جستجو می‌توانند از داده‌های سازمان‌دهی شده، اطلاعات جدیدی استخراج کنند. به این داده‌های ساختاریافته و معنادار، «استراکچر دیتا» می‌گوییم.

چرایی استفاده از استراکچر دیتا

به صفحات نسبتاً خوش‌ترکیبی تبدیل شده که مملو از اطلاعات سودمند هستند. در واقع، چه بسا بدون نیاز به کلیک بر روی لینک نتایج بتوانید از اطلاعات موجود در همان صفحه جستجو به پاسخ خود دست پیدا کنید.

به کارت‌ها و ویجت های مختلفی که در بالا مشاهده می‌کنید «search feature» (سرچ فیچر) می‌گوییم که به طور کلی دو نوع دارد:

• فیچرهای محتوایی که به عنوان نتایج مجزا ظاهر می‌شوند؛ به عنوان مثال، پاسخ مستقیم به سؤال مطرح شده، پنل های حاوی اطلاعات یا نوار اخبار؛

• افزودنی‌های نتایج جستجو که بخشی از قسمت‌های مختلف نتایج جستجو (اسنیپت) هستند؛ مثلاً امتیاز هر مطلب که با نماد ستاره مشخص می‌شود.

سرچ فیچرها حجم نسبتاً زیادی از صفحه نتایج را اشغال می‌کنند و به علاوه، نرخ کلیک خوری بالاتری هم دارند. بر طبق مشاهدات ما، حتی کلیک خوری فیچرهای حاوی افزودنی (مثلاً همان ستاره‌های امتیاز) در مقایسه با آن‌هایی که افزودنی ندارند تقریباً 30 درصد بیشتر است. بدیهی است که اگر وب‌سایت شما در میان این بخش‌ها جایی نداشته باشد، فرصت‌های درخشانی را از دست خواهید داد.

علاوه بر این، استراکچر دیتا باعث بهبود تجربه کاربری نیز می‌شود. در صورت وجود استراکچرد دیتا کاربران می‌توانند داده‌های ساختاریافته را به برنامه‌ها و وب‌سایت‌های مختلف منتقل کنند؛ به عنوان مثال، کاربر می‌تواند تاریخ رویداد را مستقیماً و یا یک کلیک وارد نرم‌افزار تقویم سیستم خود کند یا بدون خارج شدن از صفحه نتایج جستجو بلیط سینما یا کنسرت رزرو کرده و شماره تلفن نزدیک‌ترین رستوران را پیدا کند. 

بسیار خوب، امیدواریم که تا اینجا توانسته باشیم شما را متقاعد کنیم که نشانه گذاری استراکچرد دیتا دیگر یک گزینه نیست، بلکه یک ضرورت است. حالا به سراغ مباحث فنی استراکچر دیتا می‌رویم.

Schema.org، Microdata، Microformat ها یا DRFa؟

همه کارشناسان درباره بهترین روش برای نشانه گذاری استراکچر دیتا (یعنی نحوه علامت‌گذاری استراکچرد دیتا) متفق القول نیستند؛ بنابراین اصطلاحات متعدد و گیج کننده‌ای مانند RDF، RDFa، Microformat ها، Microdata، Schema و موارد مشابه دیگری پا به عرصه وجود گذاشته‌اند. در اینجا سعی می‌کنیم این موارد را به زبان ساده توضیح بدهیم و ببینیم که کدام‌یک بهترین گزینه برای سئو محسوب می‌شود.

اساساً اگر به دنبال انتقال اطلاعات هستید (چه به صورت طبیعی یا از طریق زبان ماشینی) به دو چیز نیاز خواهید داشت:

• واژگان: مجموعه‌ای از کلمات که در واقع بین علائم و معنا ارتباط برقرار می‌کنند و؛

• دستور زبان: مجموعه‌ای از قوانین که نحوه استفاده از آن واژگان برای انتقال معنا را مشخص می‌کند.

در اینجا به نمونه‌ای از واژگان تعریف شده برای نشانه گذاری استراکچر دیتا اشاره می‌کنیم که متشکل از پنج مدخل است:

• Person: یک شخص (زنده، مرده یا خیالی). شخص را می‌توان با ویژگی‌های زیر تعریف کرد:

• familyName: نام خانوادگی Person؛

• givenName: نام مستعار یا اسم کوچک Person؛

• gender: جنسیت Person؛

• birthdate: تاریخ تولد Person.

علاوه بر این واژگان، به تعدادی قانون دستوری نیاز داریم تا برنامه کامپیوتری با توجه به آن‌ها بتواند اطلاعات را درک و ذخیره‌سازی کند. به عنوان مثال:

• استراکچر دیتا باید در میان علامت‌های {} قرار بگیرد؛

• مشخصه (Property) و ارزش یا مقدار آن را با دونقطه ( : ) از هم جدا می‌کنیم و هر یک را در بین علامت نقل قول دوتایی انگلیسی (“) قرار می‌دهیم؛

• هر جفت مشخصه و ارزش را با ویرگول انگلیسی از هم جدا می‌کنیم.

پس داریم:

{

“type”: “Person”,

“givenName”: “Mehran”,

“gender”:”Male”

}

بنابراین به زبان ساده و بدون توجه به جزئیات غیرضروری، بخش اعظم مباحث مرتبط با نشانه گذاری استراکچر دیتا را می‌توان در یکی از دو گروه قرار داد: واژگان و دستور زبان. با توجه به نیازهایتان به راحتی می‌توانید دستور و واژگان را به هر ترتیبی که می‌خواهید با هم ترکیب کنید (Microformat ها استثنا هستند). در قسمت زیر به منابع اصلی بخش‌های واژگان و دستور استراکچر دیتا لینک داده‌ایم که برای کسب اطلاعات بیشتر درباره هر یک می‌توانید به آن‌ها مراجعه کنید:

واژگان استراکچر دیتا:

دستور زبان استراکچر دیتا:

• Microformats

نکته: Microformat ها، هم دستور زبان استراکچر دیتا برای قرار گرفتن آن در صفحات HTML و هم واژگان لازم را تعریف می‌کنند. به همین دلیل آن‌ها را در هر دو بخش واژگان و دستور زبان ذکر کرده‌ایم. نقطه ضعف این فرمت این است که فقط در صورتی می‌توانید از آن استفاده کنید که واژگان مناسب آن قبلاً در قالب Microformat تعریف شده باشد. اما با استفاده از RDFa، Microdata و JSON-LD می‌توانید از هر واژه‌ای که می‌خواهید و حتی واژگان جدید ساخته و پرداخته خودتان استفاده کنید.

از چه واژگان و دستور زبانی برای استراکچر دیتا استفاده کنیم؟

اما در مورد دستور زبان نمی‌توانیم پاسخ کوتاهی به شما بدهیم. در حال حاضر سه گزینه عمده در پیش روی شما قرار دارد: RDFa (Resource Description Framework in Attributes به معنای چارچوب توصیف منابع در خصوصیت‌ها)، Microdata و JSON-LD (JavaScript Object Notation for Linking Data یا JSON برای Linking Data). مفاهیم RDFa و Microdata بسیار به هم نزدیک است و هر دو امکان استفاده مجدد (reuse) از داده‌های HTML را فراهم می‌کنند.

در متد RDFa (کد زیر همین پاراگراف) “startDate”، “endDate” و سایر مقادیر نشانه گذاری برای کاربر قابل مشاهده بوده و فاقد duplication یا تکرار اطلاعات است: